23 lutego- Światowy Dzień Walki z Depresją

Serdecznie zachęcam do przeczytania krótkiego artykułu Renaty Bronisz (Strefa Logopedy).

Katarzyna Stankiewicz

Dnia 23 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Depresją. Celem tego dnia jest upowszechnienie wiedzy na temat zaburzeń depresyjnych. Ocenia się, że zaburzenia te dotykają ok. 1,5 miliona Polaków (na świecie ok. 350 milionów ludzi) i są traktowane jako potencjalnie śmiertelne. WHO (World Health Organization) bije na alarm – organizacja przyznaje, że depresja to obecnie jeden z największych problemów zdrowotnych i głównych przyczyn niezdolności do pracy. Depresja objawia się m.in. w sposobie komunikowania się.

Depresja to nie tylko smutek

Choć zaburzenia depresyjne mają zróżnicowany obraz kliniczny zależny od wielu czynników, zgodnie z wytycznymi zawartymi w ICD-10 epizod depresyjny musi spełniać poniższe kryteria:

1. obniżenie nastroju,
2. utratę zainteresowań i anhedonię – utratę zdolności do cieszenia się z rzeczy, które do tej pory sprawiały radość,
3. zmniejszenie energii, co przekłada się na wzmożoną męczliwość i osłabioną aktywność.

Do opisanych kryteriów należy dodać te, które nie zostały zawarte w klasyfikacji, czyli objawy dodatkowe o różnym nasileniu, w tym m.in.:

• osłabienie koncentracji uwagi,
• zaniżona samoocena i brak wiary w siebie,
• poczucie winy i małej wartości,
• niestabilność nastroju, nadwrażliwość, irytacja, skłonność do impulsywności (zaburzenia depresyjne często wiążą się z lękiem, złością),
• brak napędu i adekwatności, czyli dostosowania emocji do sytuacji,
• pesymistyczna ocena swojej przeszłości, teraźniejszości oraz przyszłości,
• zaburzenia snu,
• osłabione lub (rzadziej) wzmożone łaknienie,
• myśli i tendencje samobójcze,
• niekiedy urojenia depresyjne, które mogą być podstawą samobójstwa.

Osoba z zaburzeniami depresyjnymi okiem logopedy

Osoby będące w epizodzie depresyjnym najczęściej rzadko komunikują swoje potrzeby i niechętnie rozmawiają o problemie. Możemy spotkać się m.in. z postawą izolowania się od społeczeństwa
czy z trudnym do uchwycenia obrazem depresji atypowej – maskowanej (ukrytej, w przypadku której większość objawów to objawy z ciała, np. ból, zawroty głowy).
Należy pamiętać, że dolegliwości bólowe w obrębie stawu skroniowo- żuchowowego, wynikające
z utrzymującego się zwiększonego napięcia w mięśniach unoszących żuchwę, bardzo często dotyczą właśnie grupy osób dotkniętych zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi.

Warto wiedzieć, że możemy spotkać się z symptomami depresji, które są związane ze zmianami
w zachowaniach językowych, a których osoba chora może nie być  świadoma.

Wyróżnia się charakterystyczne dla tej grupy zjawiska obecne w mowie, w tym:

• pojawia się więcej odniesień do swoich przeżyć i opinii, problemów, a co za tym idzie częściej (w porównaniu do osób bez zaburzeń depresyjnych) używany jest zaimek osobowy „ja”,
• częstsze jest stosowanie przymiotników o nacechowaniu negatywnym w budowanej narracji,
• występują częściej słowa opisujące myślenie absolutystyczne, czyli tendencję do umieszczania wszystkich przeżyć w dwóch kategoriach opozycyjnych – charakterystyczna wysoka lub całkowita pewność osądów (np. cenny – bezwartościowy, gdzie osoba z depresją w stosunku
  do siebie odnosi się w sposób negatywny),
• co ciekawe, u osób, które wyraźnie deklarują myśli samobójcze, odnotowuje się mniej przymiotników nacechowanych negatywnie w mowie, aniżeli np. w przypadku osób chorych
  z przewagą zaburzeń depresyjnych i stanów lękowych bez myśli samobójczych,
• ponadto częste są słowa wulgarne wzmacniające przekaz – przekleństwa (szczególnie
  u chorych z myślami samobójczymi).

Autor: Renata Bronisz